Yürüyen Merdivenlerde El Bantları Neden Basamaklardan Daha Hızlı İlerler?

Uzun zamandır merakıma mucip olan bir konu var. Aylar süren araştırmalar ve deneyler yaptım, o alışveriş merkezi senin, bu alışveriş merkezi benim demeden yüzlerce, binlerce farklı marka ve modelde yürüyen merdivene bindim. Ve sonunda hepsininin ortak bir sorunu olduğunu tespit ettim.

Bütün yürüyen merdivenlerde elimizi koyduğumuz o siyah lastik bantlar, hep daha hızlı ilerliyor. Merdivene bindiğinizde elinizi tam yanınıza koyuyorsunuz, ama yukarı vardığınızda bir de bakıyorsunuz ki eliniz almış başını gitmiş, ayaklarınız taa gerilerde kalmış. Her yürüyen merdivene binişimde “bunu bi araştırayım ben” dememe rağmen hâlâ elle tutulur bir sonuca ulaşamadım.

Nerelere nerelere başvurmadım ki… Yürüyen Merdivenleri Yaptırma ve Yaşatma Derneği, Yürüyen Merdivenciler Sosyal Yardımlaşma Derneği, Meclis Yürüyen Merdivenleri Araştırma Kurulu… Hiçbiri bana tatmin edici bir cevap veremediler.

Ve şimdi bir yarışma başlatıyorum. Bu sorunun cevabını bilen ilk talihliyi en yakın alışveriş merkezine götürüp 15 dakika boyunca yürüyen merdivenle gezdireceğim.

Cevaplarınızı aşağıdaki “Yorum Yaz” bölümünden bana ulaştırabilirsiniz. Şimdiden başarılar…

Cevap

Dayanamadım, ThyssenKrupp firmasını aradım. Sağolsun, ThyssenKrupp Montaj Süpervizörü Elektrik Mühendisi Ufuk AKYÜZ bu konuda beni aydınlattı. Basamakları da, tutma bantlarını da aynı motor döndürüyor olmasına rağmen, her ikisini farklı dişliler vs. aracılığı ile döndürüyor. Bundan dolayı, her ikisinin hızını birbirine tamamen uydurmak ince hesaplar gerektiriyor. Bu hesap teoride hatasız olsa da, pratikte çok küçük sapmalara neden olabiliyor. Bundan dolayı da tolere edilebilecek seviyelerdeki hız farkı bazen kaçınılmaz oluyor. Yani özetle, bilerek ve isteyerek öyle ayarlamıyorlar, %100 senkronize etmek çok zor -hatta belki imkânsız- olduğu için bu şekilde oluyor.

14 yorum

  1. Merhaba.
    Benim de çok merak ettiğim bir konuydu, bir çok yerde senkronize olmaması dikkatimi çekiyordu.
    Ama bazı yerlerde mitsubishi miydi neydi çok iyi yapmışlardı bu hesaplamaları.
    Yani yapabilenler var 🙂

    http://www.ahmetmum.com

  2. Bunun cevabı çok basit. Yürüyen merdiven ilk imal edildiği anda el bandı ile basamaklar arasındaki hız farkı oluşmaz, bu fark zamanla ortaya çıkar. Sebebi ise bilinenin aksine el bandı kauçuğu bilinenin aksine zaman geçtikçe uzama değil kısalma yapmasıdır. Gerdirme mekanizması sürekli ayarlanmadığı için kısalan el bandının tur sayısı artar. Bu sebepten ötürü el bandı daha hızlı hareket eder. (Ufuk Bey’in bahsettiği gibi bunu senkronize etmek pratikte çok zor, ufak da olsa bir kaçıklık muhakkak oluyor)

  3. Tüm bu sayılanların yanında belki de merdivendeki kişilerin ağırlığı sebebiyle el bandı merdivenden daha hızlı hareket ediyor olabilir. Ağırlık sebebiyle çok çok az da olsa merdiven hareketi el bandına göre yavaşlayabilir. Birinci kalite olsun sıradan kaliteye sahip olsun bütün merdivenlerde bu sorunun olması beni böyle düşünmeye sevk ediyor. Tabi işin uzmanları bunu daha iyi bilir.

  4. Öncelikle baslığı googleda bir arama yaparken gördüm ama sistemde yanlış bir anlaşılma var. Elbandı tahrik sistemi farklı merdiven üreticilerine göre değişmektedir. Kimi firmalar ayrı motorlar ile tahrik sağladığı gibi birçok firma bizim olduğumuz gibi tek motorla tahrik sağlamaktadır. Ayrı motorlarla tahrik sağlandığında el bandı hızlanmasına bir çok neden olabilir. Ancak tek motorlu bir sistemde tasarım hatası yoksa ki bu çok mümkün değil el bandının hızlanmasının tek açıklaması vardır; bu da yanlış ya da eksik bakım yapılmasıdır. olasılık 1 elbandını tahrik eden kasnağın üzerinde bulunan ve zamanla aşınan kauçuk kaplamanın yeniden kaplandığında çap büyümesi olması, olasılık 2 ise sistemdeki zincir dişlilerin değişimi sırasında hatalı diş sayısına sahip dişli kullanılmasıdır. Tasarım hatasını da sayarsak bu 3 nedenin dışında el bandının hızlanması için hiçbir neden yoktur. Dişlideki çevrim oranlarının hesap ile uygulamada değişmesi mantıksız ve mühendislik dışıdır.
    Bununla beraber el bandının basamaktan yavaş dönmesi çokça karşılaşabileceğimiz bir sorundur. Nedeni ise elbandı baskı ve gerdirme sistemin doğru ayarlanmamasından kaynaklanır.
    Tüm bu bilgilerin dışında el bandı hızının basamak hızı ile olan ilişkisi ÊN 115-1 de açıkça belirtilmiş olup hızlanma ve yavaşlama durumlarında merdivenin kendini durdurması sağlanmıştır. Aksi merdivenler ya kullanımı sakıncalı dünya normları dışında üretilmiş
    yada hatalı bakım yapılıp katledilmiş merdivenlerdir.

    Saygılarımla
    Koray KALAY
    koraykalay (@) loher.com.tr

  5. bende bu olayi düsünmüstüm ama kendimce söyle bir kaniya varmistim..insanlar yukariya vardiginda ayagi yukarida takilmasin diye dikkat dagitici oldugundan firmalarin bunu bilerek yaptigini zannediyordum

  6. sanırım lastiğin boyu merdivenden daha uzun. lastik ve merdiven aynı anda turu tamamlayacakları için daha uzun mesafe kateden lastik daha hızlı olmak zorunda.

  7. Son basamağa geldiğinizde ayağınız tırtıklı yere gelmemesi için adım atmanız gerekli bu adımı dengeli yapmanız için eliniz vücudunuzdan önde olmalı. (Denge Kuralı)

  8. Teşekkürler, ama bu sitede sadece yorum var aslında.

    Birisi kayış aşındığı için aynı hızda çeviremiyor demiş, birisi de insanları öyle dikilmek yerine adım da atmaya teşvik etmesi için demiş.

    Yorumlar mantıklı, ama kesin bu yüzden diyemeyiz.

    Ayrıca, birisi de demiş ki: “İkisini de aynı motor döndürüyor, farklı hızlarda olması imkansız.” Bu arkadaşa söyleyecek bir şey bulamadım…

  9. Görüldüğü üzere yorumlar ben onaylamadan yayınlanmıyor, dolayısıyla link spam de teknik olarak mümkün değil. Ya da o kadar kolay değil diyelim 🙂

    Merdiven meselesine gelince, evet insanlar yaslanmasın diye olabilir aslında. Ama yine de öyle insanları caydıracak kadar da hızlı gitmiyor kanaatimce.

  10. Özgürey doğru iz üstünde. Ama kısa olsalardı daha yavaş dönmeleri gerekirdi merdivenden. Daha uzun olmalılar. Nasıl böyle açıklanır. Nedeni de muhtemelen insanlar oraya yaslanıp sürtünmeyi artırıp motoru bozmasınlar diyedir. Bu arada comment’lerde link spam yapabiliyo muyuz? reklam yapalım bol bol mümkünse 🙂

  11. Elbette teknik olarak başka bir izahı yok ama burada mühim olan, "nasıl" sorusunun cevabı değil, "neden" sorusunun cevabı bence. Çünkü bana bunu özellikle yapıyorlar gibi geliyor 🙂

El Valiente için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir